Cuộc sống hiện đại ngày càng phát triển với nhiều mối bận tâm khiến con người cũng gặp nhiều vấn đề trong đời sống thường ngày. Từ đó hình thành nhu cầu cần một người hỗ trợ, khai vấn để họ có thể giải quyết vấn đề của mình. Tại Việt Nam, khái niệm Coaching dần trở nên phổ biến những năm gần đây. Có thể bạn đã nghe đến khái niệm này, có thể bạn đã từng tìm hiểu qua, nhưng để nói ra được Coaching là gì, Coaching là Khai vấn hay Huấn luyện thì chắc hẳn chưa nhiều người thật sự hiểu đúng. Trong bài viết này, Minh Hồng sẽ làm rõ hơn về các khái niệm và chia sẻ thêm với bạn những câu chuyện lịch sử về Coaching cũng như tìm hiểu thêm những chứng nhận quốc tế về Coaching trên thế giới.
Coaching là gì?
Coaching dịch sang Tiếng việt là Khai Vấn hoặc Huấn luyện. Cả 2 cách gọi này đều có nghĩa tương đương như nhau, bạn có thể gọi theo cách nào cũng được còn Minh Hồng thì thích gọi là Khai vấn hơn. Khai là khai mở, Vấn là đặt câu hỏi, Khai vấn được hiểu là đặt câu hỏi để khai mở.
Định nghĩa về Coaching có rất nhiều, thế nhưng ở trong bài viết này Minh Hồng sẽ chỉ đề cập tới định nghĩa từ liên đoàn khai vấn quốc tế International Coaching Federation (ICF):
“Khai vấn là quá trình đồng hành cùng khách hàng đi qua một quá trình kích thích tư duy, sáng tạo, tạo cảm hứng để từ đó tối ưu hóa tiềm năng trong công việc và trong cuộc sống.”
Vì sao lại gọi là quá trình đồng hành? Bởi đây là quá trình tương tác hai chiều giữa Coach và Coachee (Khách hàng). Người Coach đóng vai trò là chất xúc tác thông qua cách đặt câu hỏi và kỹ năng phản hồi - trao góc nhìn giúp cho khách hàng có cơ hội tự nhận thức bản thân, dám đối diện với những rào cản, nỗi sợ. Từ đó, họ tự học hỏi, phát triển, có quá trình nhìn lại và tìm ra những bài học mới.
Có thể nói, trong mối quan hệ Khai vấn, người Coach như một người cầm ngọn đèn khai sáng giúp khách hàng nhìn rõ vào từng lựa chọn của bản thân, dám cam kết với những lựa chọn của bản thân và đồng hành cùng khách hàng trên hành trình đi theo những lựa chọn ấy.
Lịch sử của nghề Coach
Nếu bạn google từ khoá “lịch sử nghề coach" thì sẽ thấy có rất ít tài liệu đề cập đến thông tin này. Trên thế giới, Coaching chỉ mới xuất hiện nhiều khoảng 30 năm trước, còn ở Việt Nam nhiều kênh tin nói rằng Coaching bắt đầu phát triển sôi động hơn khoảng 4-5 năm trở lại đây.
Nhưng để nói về ông tổ của nghề Coach thì nhiều tài liệu nói rằng đó là Socrates - một nhà triết gia của Hy Lạp cổ đại. Theo ghi chép, ông đã sáng tạo ra phương pháp giảng dạy có tên gọi là Socratic Coaching Questions - hệ thống câu hỏi Socratic. Phương pháp này được ông sử dụng để khiến người dân thành Athens phải suy nghĩ lại về những gì họ tưởng là họ đã biết. Ông cũng từng nói rằng "Tôi chẳng thể dạy ai điều gì, tôi chỉ có thể khiến họ phải suy nghĩ".
Socrates - một nhà triết gia của Hy Lạp cổ đại - ông tổ của nghề Coach
(Nguồn ảnh: Institute of Coaching)
Có một điều khá thú vị đó là từ trước những năm 1712, khi công nghệ hơi nước chưa ra đời, con người còn sử dụng chiếc xe ngựa để di chuyển, từ Coach khi đó được ví như một cỗ xe ngựa. Điều này có nghĩa là người Coach sẽ giúp cho khách hàng đi được tới nơi mà họ muốn tới với một chiếc mái che để bớt bị tổn thất nhất.
Từ trước những năm 1712, Coach được ví như một cỗ xe ngựa
(Nguồn ảnh: eBay)
Mãi cho đến những năm 1974, khái niệm coach mới bắt đầu được chú ý hơn khi mà cô Cherie bắt đầu phát triển phương pháp đặt câu hỏi và ứng dụng để giúp đỡ những người xung quanh. Cùng thời gian đó, khái niệm "Inner game" cũng được Timothy Gallwey xuất bản trong cuốn sách "The inner game of Tennis" đã giúp cho mọi người có một cái nhìn khác về huấn luyện trong thể thao, cụ thể là trong tennis. Nếu trước đây, huấn luyện trong thể thao được hiểu là việc chỉ ra kỹ thuật chơi và các lỗi sai sót trong kỹ thuật thì Timothy Gallwey đã đưa ra một quan điểm khác. Đó là để giúp các cầu thủ đạt được mục tiêu cao nhất thì người huấn luyện phải tập trung giải quyết vấn đề nội tại của họ. Nhóm cầu thủ cần thông suốt với chính mình, trực tiếp đối diện với những nỗi sợ, nghi ngờ và niềm tin giới hạn của bản thân.
Đến năm 1995, Thomas Leonard - một chuyên gia tài chính nhận thấy rằng những lời khuyên của ông dành cho khách hàng vô cùng giá trị nhưng không hiểu sao họ không áp dụng. Và ông đã tìm ra được nguyên nhân là ngoài việc khách hàng cần lên kế hoạch tài chính thì họ cũng cần được hỗ trợ nhiều vấn đề khác xung quanh cuộc sống của họ. Dần dần, ông chuyển từ ngành tư vấn kế hoạch tài chính sang việc lên kế hoạch cuộc đời. Năm 1995, Thomas Leonard đã cùng với một số Coach khác thành lập International Coach Federation với mục đích tạo ra một cộng đồng để các Coach có thể hỗ trợ nhau và đảm bảo chất lượng của nghề. Cũng từ đó, Thomas Leonard được ICF ghi nhận là cha đẻ của nghề Khai vấn.
Coaching được chứng nhận bởi những tổ chức nào trên thế giới?
Trên thế giới có khoảng 10 tổ chức về Coaching nhưng tổ chức Coach uy tín và có đông số lượng thành viên nhất là liên đoàn khai vấn quốc tế ICF (International Coaching Federation) được thành lập vào năm 1995. ICF cung cấp đa dạng các dịch vụ liên quan đến huấn luyện/khai vấn cho những cá nhân có nhu cầu về huấn luyện, các huấn luyện viên và các doanh nghiệp tổ chức đào tạo huấn luyện viên. Ngoài ra, ICF cũng là nơi cung cấp hoạt động phát triển năng lực huấn luyện cốt lõi, thiết lập một chương trình chứng nhận được sự công nhận bởi quốc tế và thiết lập hướng dẫn/quy trình cho các chương trình đạo tạo dành riêng cho huấn luyện viên. Bởi sự uy tín và quy mô lớn mạnh của mình nên những huấn luyện viên được cấp chứng chỉ ICF đều là những người có kiến thức chuyên môn và đảm bảo về đạo đức, tiêu chuẩn chuyên nghiệp.
Liên đoàn khai vấn quốc tế ICF - Tổ chức Coach uy tín và có đông thành viên nhất
Ngoài ra có một số tổ chức khác như Hiệp hội khai vấn (Associate for Coach), Hiệp hội khai vấn cấp điều hành và giám sát chuyên nghiệp (Association for Professional Executive Coaching & Supervision) mà bạn cũng có thể tham khảo.
*Đây là số liệu để bạn tham khảo: Số lượng Coach chuyên nghiệp được cấp chứng chỉ bởi liên đoàn khai vấn quốc tế ICF tại Việt Nam tính đến Tháng 12/2022:
COUNTRY | ACC | PCC | MCC | TOTAL |
Vietnam | 83 | 45 | 0 | 128 |
Nếu Coach không có kinh nghiệm trong lĩnh vực của tôi thì có Coach được không?
Đây là một trong những câu hỏi mà rất nhiều khách hàng tìm đến Coaching luôn đặt ra. Để giải đáp cho câu hỏi này, Minh Hồng sẽ kể cho bạn nghe một câu chuyện về cô Cherie Carter-Scott (người được gọi là the Mother of Coaching).
Cô Cherie Carter-Scott - người được gọi là the Mother of Coaching
(Nguồn ảnh: drcherie.com)
Vào năm 1974, khi một người đồng nghiệp của Cherie Carter-Scott gặp vấn đề trong kinh doanh và nhờ cô giúp đỡ thì cô liên tục từ chối vì không có kinh nghiệm trong lĩnh vực đó. Thế nhưng người đồng nghiệp ấy vẫn liên tục tới và nói rằng chính vì cô không biết nên anh ấy mới nhờ cô. Bởi sự nhiệt tình của người đồng nghiệp mà sau cùng, cô đã bắt đầu bằng cách đặt một vài câu hỏi để giúp bạn mình gỡ rối vấn đề và tìm ra phương pháp giải quyết được các vấn đề kinh doanh. Khi ấy, chính cô cũng không biết “công việc" mà mình vừa làm có tên gọi là Life Coach. Cô chỉ đơn giản nghe theo tiếng lòng của mình và theo đuổi nó. Và từ đó, cô bắt đầu xây dựng phương pháp khai vấn dựa trên việc đặt câu hỏi thay vì đưa lời khuyên.
Thực tế thì, mỗi coach sẽ lựa chọn theo đuổi một ngách cụ thể để có thể đồng hành và theo sát các vấn đề của khách hàng. Tuy nhiên, bản thân mỗi người coach đều sở hữu bộ kỹ năng đặt câu hỏi và các năng lực khai vấn khác để giúp khách hàng hiểu rõ bản thân mình, hành động một cách có chủ đích, và cam kết với những lựa chọn. Do đó, ngay cả khi người coach đó không có nhiều kiến thức, trải nghiệm trong lĩnh vực của bạn thì họ vẫn có thể lựa chọn đồng hành và giúp bạn đạt được tiềm năng tối đa trong cuộc sống, công việc. Trong Khai vấn gọi đó là “Not knowing”.
Tạm kết
Minh Hồng có một niềm tin rằng tất cả mọi người đều có thể tìm ra câu trả lời ở bên trong chính mình cho vấn đề họ đang gặp phải. Chỉ là bạn sẽ cần một người đồng hành, một người sẵn sàng ngồi đó lắng nghe bạn, tin tưởng bạn và tạo động lực cho bạn, giúp bạn nhìn sâu vào nội tại để tìm ra giải pháp cho chính mình. Những người Coach sinh ra chính là để giúp bạn tìm ra con đường ngắn nhất để chinh phục mục tiêu của bạn. Hy vọng rằng những chia sẻ trong bài viết này phần nào giúp bạn có cái nhìn sâu hơn về Coaching. Hãy tiếp tục theo dõi Minh Hồng để cập nhật thêm những bài viết hữu ích hơn trong thời gian tới nhé!
Коментарі